• 170'ten fazla ülke plastik krizi için toplandı: Ülkeler, Cenevre'deki BM konferansında plastik kirliliğini azaltmak amacıyla yasal olarak bağlayıcı bir küresel anlaşma geliştirmek için bir araya geldi.<ul><li>Bilim insanları, okyanuslarda 200 trilyon plastik parçasının bulunduğunu ve bu sayının önlem alınmazsa üç katına çıkabileceğini tahmin ediyor.</li><li>2022'de, plastik üretimi 1950'deki 2 milyon tondan 475 milyon tona yükseldi ve bu durum çevre kirliliğini artırdı.</li><li>Nature dergisinde yayımlanan bir analize göre, tüm plastiklerin %60'ı tek kullanımlık ve yalnızca %10'u geri dönüştürülüyor.</li><li>Lancet Countdown raporu, plastik kriziyle bağlantılı hastalık ve ölümlerin yıllık maliyetinin en az 1,5 trilyon dolar olduğunu öngörüyor.</li></ul>

Canlı Gündem

<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1730474719206.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Pascal Rossignol<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Lancet Countdown'ın sağlık ve iklim krizine ilişkin dokuzuncu raporuna göre iklim krizinin neden olduğu sıcağa bağlı ölümler, gıda güvensizliği ve bulaşıcı hastalıkların yayılması 2023 yılında rekor seviyelere ulaştı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar: Rapora göre geçen yıl en az bir ay süren aşırı kuraklık, küresel kara alanının %48'ini etkiledi. Sıcaklığa bağlı ölümlerde %167 artış kaydedildi. İnsanlar iklim krizi kaynaklı 50 fazladan gün, sağlığı tehdit eden sıcaklıklarla maruz kaldı. Sonuç olarak, 151 milyon insan iklim krizi nedeniyle ortaya çıkan orta veya şiddetli gıda güvensizliği, yetersiz beslenme ve hastalık riskiyle karşı karşıya kaldı.</li></ul>

Angst

Lancet Countdown tarafından yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://www.lancetcountdown.org" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">rapor</a>a göre, aşırı sıcaklıkların etkisiyle 2050 yılına kadar insanlardan kaynaklanan ölümler 5 kat artabilir.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İstatistikler:&nbsp;65 yaş ve üzeri bireylerde sıcaklığa bağlı ölümler, 2013-2022 arasında 1991-2000 dönemine kıyasla %85 oranında artış gösterdi. Eğer küresel ısınma önlenmezse sıcaklıkla ilişkili ölümlerin yıllık bazda %370 artacağı tahmin ediliyor. Bu da yaklaşık 4,7 katlık bir fark anlamına geliyor ve şu anki eğilimlerle sıcaklık artışı 2,7°C’ye ilerliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çıktılar:&nbsp;Dr. Marina Belén Romanello, yaşanan bu tehlikeli sıcaklık artışlarının gelecek için uyarıcı bir işaret olabileceğini belirtiyor. Raporda, ölümcül sıcaklıkların, insan sağlığına yönelik tehditlerin yalnızca bir yüzü olduğu ve fosil yakıt kullanımındaki artışın etkilerinin çok yönlü olacağı vurgulanıyor. Kentlerin dörtte birinden fazlasında, iklim değişikliğiyle baş edebilme kapasitesinin aşıldığı görülüyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 0px; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kuraklıkların artışı ve sivrisineklerin yayılması gibi etkilerin milyonları gıda güvensizliği ve bulaşıcı hastalık riskiyle karşı karşıya bırakabileceği ve sağlık sistemlerinin bu durumla başa çıkmakta zorlanabileceği ifade ediliyor.</li></ul></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Olası gelecek tahayyülleri: Yüzyılın ortasına kadar yaklaşık 520 milyon insanın gıda güvensizliğiyle karşılaşacağı ve dang humması gibi sivrisinek kaynaklı hastalıkların yayılma olasılığının %36 artacağı öngörülüyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Eleştiri:&nbsp;Rapor, enerjiyle ilgili karbon emisyonlarının geçen yıl rekor seviyelere çıkmasını ve fosil yakıt kullanımına yönelik devlet sübvansiyonları ile özel bankaların yatırımlarının hâlâ yüksek olmasını da eleştiriyor.</li></ul>

Geçen yıl dünya genelinde insanlar ortalama 86 gün boyunca yaşamı tehdit eden sıcaklara maruz kaldı.

Aşırı sıcaklıkların etkisi, 2050 yılına kadar 5 kat artabilir

<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Lancet Countdown'ın sağlık ve iklim değişikliğine ilişkin 2021 raporu yayımlandı</h3>İklim değişikliğinin sağlık üzerine etkilerini bağımsız olarak izleyen uluslararası işbirliği <a fr-original-style="" href="https://www.lancetcountdown.org/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Lancet Countdown</a>, 43 akademik kurum ve BM kuruluşunun önde gelen araştırmacıların ortak çalışmasıyla her yıl hazırladığı raporun <a fr-original-style="" href="https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(21)01787-6/fulltext" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2021 versiyonunu</a>&nbsp; yayımladı. Rapor, küresel ısınmanın etkisiyle dünyada eşitsizliklerin daha da derinleştiğini ortaya koyuyor.&nbsp;Rapora göre;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Artan sıcak hava dalgaları sonucunda insanlar aşırı sıcaklarla daha çok baş etmek zorunda kalıyor. 65 yaş üstü nüfus, 2020 yılında 1986-2005 ortalamasına kıyasla aşırı sıcaklara toplamda 3,1 milyar gün&nbsp;(kişi-gün) daha fazla maruz kaldı. Ayrıca, düşük ve orta düzeylerde insani gelişme endeksine sahip ülkelerde son 30 yılda aşırı sıcaklara karşı kırılganlık büyük artış gösterdi. Özellikle klima gibi soğutma sistemlerine erişimin düşük ve kentsel yeşil alanların az oluşu sağlık üzerindeki risklerin artmasına sebep oluyor.</li></ul>Düşük ve orta insani gelişme endeksine sahip ülkelerdeki tarım işçileri, aşırı sıcaklardan en &nbsp;kötü etkilenen kişiler arasındalar. 2020'de aşırı sıcaklar nedeniyle kaybedilen 295 milyar potansiyel çalışma saatinin neredeyse yarısı tarım işçilerinde gerçekleşti.2020'nin her bir ayında, küresel kara alanlarının beşte birine yakını aşırı kuraklıktan etkilendi. Kuraklığa paralel olarak, sıcak havalar dünyanın &nbsp;temel tarım mahsullerinin verimini etkiliyor. Bu durum, dünya çapında gıda ve su güvenliği sorunu ile mücadelede yıllardır kaydedilen ilerlemeyi tersine çevirmeye başladı.Ayrıca değişen çevre koşulları birçok patojenin bulaşmasını daha kolay duruma getiriyor. Sosyo ekonomik gelişme, halk sağlığı çalışmaları ve tıptaki ilerlemeler bulaşıcı hastalıkların küresel yükünü azaltmış olsa da, iklim değişikliği bu olumlu gelişme ve çabaları baltalayabilir.İklim ve sağlık alanında eylemsizliğin maliyeti, şimdi harekete geçmenin maliyetlerinden çok daha ağır basacak. Sera gazı salımlarının hızlı azaltılması; &nbsp;iklim değişikliğinin etkilerini &nbsp;hafifletmenin yanında, her yıl meydana gelen hava kirliliği kaynaklı 3,3 milyon ölümün çoğunu ve aşırı kırmızı et tüketimine bağlı 842 bin ölümü önleyebilir.<img src="https://images.aposto.com/2021/9/2/1635276090296.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Nicolo Asoto" ratio="2.85" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2021 yazında karalar sanayi devri öncesine kıyasla 1,5 derece sıcaktı</h3>İklimin güncel durumunu analiz eden <a fr-original-style="" href="https://www.carbonbrief.org/state-of-the-climate-summer-2021-sets-new-high-for-average-land-temperature" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Carbon Brief haberine</a> göre, 2021 şimdiye kadar sıcak hava dalgaları, orman yangınları ve sellerle dolu, birçok rekorun kırıldığı bir yıl oldu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2021 yaz ayları, ölçümlerin başladığı 1850’den bu yana kara sıcaklıkları açısında en sıcak yaz ayları olarak kaydedildi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Karalar ortalamada dünyanın tamamına kıyasla yaklaşık yüzde 50 daha hızlı ısınıyor. Yaz ayları için kara sıcaklıkları 1975'e kadar nispeten sabit kalmıştı ve noktaya kadar sadece 0,2 derece civarında bir ısınma vardı. Günümüzde ise yaz aylarında ölçülen kara sıcaklıkları, sanayi devri öncesine göre yaklaşık 1,5 derece fazla. Yani toplam ısınmanın neredeyse tamamı son 45 yılda gerçekleşti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yılın ilk dokuz ayında ana sera gazları olan karbondioksit, metan ve nitröz oksitin atmosferdeki miktarlarında rekor kırıldı. Sera gazları en az birkaç milyon yıldır olmadığı kadar yüksek seviyelerde seyrediyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arktik deniz buzu yılın büyük bir bölümünde düşük seviyelerde seyretti; ancak yaz sonunda toparlanarak en düşük 12. minimum seviyesine ulaştı.</li></ul>

Lancet Countdown ile ilgili hikayeler